Witaminy wspomagające gojenie sie ran i blizn

Odżywianie się i dostarczanie niezbędnych składników odżywczych są bardzo ważne w zachowaniu odpowiednich procesów metabolicznych w organizmie. Gojenie ran i blizn to dość skomplikowany mechanizm, który potrzebuje kilku elementów, w tym ważnych witamin i minerałów, aby zregenerować uszkodzoną tkankę.

Szczególne wsparcie w tym zakresie powinno obejmować trudno gojące się rany. Zatem, jakie witaminy wspierają ten proces i czy warto je dodatkowo suplementować? Zapraszamy do czytania!

Dlaczego witaminy odgrywają znaczącą rolę w gojeniu ran?

Gojenie się ran i blizn nie jest tak prostym mechanizmem, jak mogłoby się wydawać. Proces ten przechodzi przez różne fazy obejmujące hemostazę, stan zapalny, namnażanie komórek (proliferację) i przebudowę¹. Aby wspomóc odnowienie się tkanek, organizm musi mieć dostarczone wszystkie niezbędne składniki odżywcze, w tym również witaminy. Dlaczego? Pełnią one funkcje pomocnicze w wielu reakcjach biochemicznych, takich jak gojenie ran i blizn. Witaminy biorą udział w przyspieszeniu regeneracji tkanek, neutralizacji wolnych rodników, syntezie kolagenu czy też wsparciu układu odpornościowego.

Aby doszło do procesu gojenia się ran, musi zajść wiele mechanizmów. Powoduje to również zwiększoną aktywność komórek, a tym samym zwiększone zapotrzebowanie metaboliczne dotyczące składników odżywczych². Dlatego tak ważne jest dostarczanie makro- i mikroskładników do organizmu, ponieważ brak witaminy wspomagającej gojenie ran przyczynia się do utrudnienia tego procesu.

Najczęstsze dolegliwości u sportowców

Najczęściej narażoną grupą na wszelkie urazy są zdecydowanie sportowcy, niezależnie od uprawianej dyscypliny. To właśnie oni potrzebują, aby gojenie się wszelkich kontuzji przebiegało dość sprawnie. Najczęstszymi dolegliwościami dotykającymi sportowców są:

• otarcia, zadrapania i pęcherze,
• stłuczenia i rany wynikające z uszkodzeń naczyń krwionośnych i tkanek miękkich,
• naciągnięcia i naderwania mięśni powodujące urazy w tkance.

Aby gojenie ran i blizn przebiegało sprawnie, należy zadbać o odpowiednią suplementację składników odżywczych. Szczególnie ważne są witaminy odpowiadające za gojenie się ran i wspomagające proces regeneracji tkanek. Na jakie więc zwrócić uwagę? Zapraszamy do dalszej części artykułu!

Najważniejsze witaminy odpowiadające za gojenie się ran

Wiedząc już, jak istotne są składniki odżywcze w procesie odbudowy tkanek i funkcjonowania organizmu, warto poznać kluczowe witaminy na gojenie się ran.

Witamina C - silny przeciwutleniacz i wsparcie w syntezie tkanki łącznej

Witamina C bierze udział w syntezie tkanki łącznej, a w szczególności kolagenu³. Uznaje się ją jako silny przeciwutleniacz, neutralizujący wolne rodniki (które mogą opóźniać proces gojenia się ran), dbając tym samym o lepszą odporność organizmu i jego regenerację. Jej niedobór może mieć znaczący wpływ na opóźnienie gojenia, a nawet prowadzić do osłabienia kości. Naturalnymi źródłami witaminy C są: papryka czerwona, owoce cytrusowe, natka pietruszki, brukselka, brokuły czy też kiwi.

Witamina A+E – niezbędny kompleks witamin

Witamina A+E to zestaw składników odżywczych, który powinien być obecny w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Wspiera także odporność organizmu, tworząc barierę ochronną przed zakażeniami. Jest niezbędna do regeneracji tkanek skórnych i błon śluzowych, a jej niedobór znacznie opóźnia proces gojenia się ran³. Witamina A obecna jest w produktach takich jak: dynia, bataty, jajka, marchew czy szpinak.

Jako kolejny silny antyoksydant chroniący komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi uznaje się witaminę E. Bierze ona udział w regeneracji komórek i redukcji stanów zapalnych wspomagając gojenie ran. Niektóre badania⁴ wskazują na to, że witamina E ma zdolność do ekspresji czynnika wzrostu tkanek łącznych oraz transkrypcji genów, wpływając tym samym na ochronę ran przed infekcjami. Ta witamina na gojenie się ran jest obecna w takich produktach jak: awokado, brokuły, orzechy i nasiona oraz szpinak.

Podsumowanie – witaminy wspomagające gojenie ran

W procesie gojenia ran istotną rolę odgrywają także inne składniki odżywcze. Zdecydowanie nie można pominąć witaminy K⁵, która inicjuje proces krzepnięcia krwi, niezbędny w pierwszej fazie gojenia. Znajduje się w zielonych warzywach liściastych i brokułach. Witaminy z grupy B wspierają metabolizm energetyczny komórek i syntezę nowych tkanek, przyspieszając regenerację. Ich źródłem są produkty pełnoziarniste, mięso i jaja. Z kolei cynk aktywuje enzymy odpowiedzialne za podziały komórkowe i wzmacnia odporność, a jego niedobór znacząco opóźnia gojenie. Warto wymienić także białko, które stanowi podstawowy budulec dla odbudowy uszkodzonych tkanek – bez jego odpowiedniej ilości organizm nie może skutecznie ich regenerować.

Gojenie ran wymaga kompleksowego podejścia żywieniowego. Odpowiednie dostarczanie witamin i minerałów wspiera naturalne procesy naprawcze organizmu. Dla sportowców, którzy często doświadczają urazów, właściwie zbilansowana dieta może znacząco przyspieszyć powrót do pełnej sprawności. Warto pamiętać, że w przypadku trudno gojących się ran i doboru odpowiedniej suplementacji warto skonsultować się z lekarzem i dietetykiem.

Przypisy:

¹ Hill B, Mitchell A, Szydlowska A, Sparks C, Dunn H, Berry H. The role of nutrition in wound healing and implications for nursing practice. Br J Nurs. 2025 Feb 20;34(4):S39-S42. doi: 10.12968/bjon.2024.0288. PMID: 39969834.

²MacKay D, Miller AL. Nutritional support for wound healing. Altern Med Rev. 2003 Nov;8(4):359-77. PMID: 14653765.

³Chow O, Barbul A. Immunonutrition: Role in Wound Healing and Tissue Regeneration. Adv Wound Care (New Rochelle). 2014 Jan 1;3(1):46-53. doi: 10.1089/wound.2012.0415. PMID: 24761344; PMCID: PMC3900114.

⁴Hobson R. Vitamin E and wound healing: an evidence-based review. Int Wound J. 2016 Jun;13(3):331-5. doi: 10.1111/iwj.12295. Epub 2014 Aug 14. PMID: 25124164; PMCID: PMC7949595.

⁵Pazyar N, Houshmand G, Yaghoobi R, Hemmati AA, Zeineli Z, Ghorbanzadeh B. Wound healing effects of topical Vitamin K: A randomized controlled trial. Indian J Pharmacol. 2019 Mar-Apr;51(2):88-92. doi: 10.4103/ijp.IJP_183_18. PMID: 31142943; PMCID: PMC6533928.