Spermidyna - właściwości, czy warto ją suplementować?

Spermidyna to organiczny związek chemiczny, który w ostatnich latach stał się obiektem wielu badań. Skąd jednak takie zainteresowanie wokół tej substancji?

Spermidyna bierze udział w wielu ważnych dla organizmu procesach komórkowych, w tym również w autofagii czy proliferacji. Jej potencjalne zdrowotne właściwości mogą korzystnie wpływać na szereg działań, na przykład ochraniając organizm przed stresem oksydacyjnym. Gdzie występuje spermidyna i czy warto ją suplementować? Sprawdźmy!

Spermidyna – co to i jakie ma właściwości?

Jest biogenną poliaminą, odgrywającą szereg ważnych ról w organizmie. Spermidyna bierze udział w homeostazie komórkowej, wzroście komórek, proliferacji (namnażania się komórek niezbędnych dla wzrostu i naprawy tkanek) oraz autofagii (procesie usuwania uszkodzonych i niepotrzebnych elementów komórek)¹.

Spermidyna syntetyzowana jest w organizmie z prekursora putrescyny poprzez degradację sperminy. Do jej stężeń w organizmie przyczyniają się różne mechanizmy transportu, a sam poziom spada wraz z wiekiem. Jako naturalna substancja występuje w środowisku mitochondriów, jądrze komórkowym, jąderku i wakuoli. Pierwsze jej ślady znaleziono właśnie w nasieniu męskim. Występuje także w produktach spożywczych, dzięki czemu może być dostarczana do organizmu z zewnątrz. Spermidyna jest hydrofilna i wchłania się w jelicie cienkim, jednak transport tego związku przez błony komórkowe może wymagać specjalnych transporterów. Uznaje się jednak, że jej biodostępność z żywności jest dość wysoka, zwłaszcza z produktów roślinnych.

Spermidyna posiada wiele potencjalnie cennych właściwości, które mogą być ważne dla organizmu. Warto wiedzieć, że jej korzystne działanie wynika głównie z należności do grupy poliamin i wygląda następująco²:

• bierze udział w procesie autofagii, który wspiera regenerację komórek i może opóźniać procesy starzenia się. Poprzez redukcję prozapalnych cytokin może zmniejszać stany zapalne organizmu, chroniąc DNA oraz struktury kolagenowe przed uszkodzeniami;
• poprzez zdolność do indukowania procesu autofagii mitochondriów, czyli tzw. „samozjadanie” – może korzystnie wpływać na usuwanie uszkodzonych lub zbędnych dla organizmu komórek, prowadząc jednocześnie do ich regeneracji;
• Mitochondria to organelle komórkowe wytwarzające energię w postaci adenozynotrójfosforanu (ATP). Uszkodzone organelle są usuwane i zastępowane nowymi, dzięki czemu istnieje możliwość prawidłowego funkcjonowania organizmu poprzez poprawnie dostarczana mu energię;
• poprzez wspieranie działania autofagii (obejmującej degradację oraz recykling uszkodzonych struktur komórkowych) i usuwaniu toksycznych cytokin, może wspomagać układ odpornościowy oraz redukcję procesów zapalnych i zmniejszać stres oksydacyjny oddziałując tym samym korzystnie na układ nerwowy.

Warto pamiętać, że choć działanie spermidyny jest bardzo obiecujące, analiza nad jej właściwościami jest jeszcze pogłębiana poprzez coraz większą ilość badań.

Naturalne źródła spermidyny – w jakich produktach ją znajdziemy?

Spermidyna (jak i inne poliaminy) w świetle przewodu pokarmowego pochodzi między innymi z mikrobioty jelitowej, a te znajdujące się w produktach spożywczych są jej bogatym źródłem. Zaliczają się do nich produkty pełnoziarniste, w szczególności kiełki pszenicy i otręby pszenne, a także fermentowane produkty spożywcze (sery pleśniowe czy sfermentowana soja). Oprócz tego spermidyna występuje w:

• warzywach (brokuły, kalafiory),
• owocach (jabłka, gruszki),
• grzybach (boczniaki, shiitake).

Dzięki produktom, w których spermidyna występuje naturalnie, można wesprzeć jej stężenie, wspomagając tym samym prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Są jednak przypadki, w których potrzebna jest dodatkowa suplementacja.

Spermidyna a proces starzenia – czy spowalnia starzenie się komórek?

Uznaje się, że indukowana przez spermidynę autofagia wspomaga działanie ochronne komórek DNA i może również przyczyniać się do opóźnienia procesów starzenia się. Jak już wcześniej wspomniano, autofagia to proces usuwający z organizmu uszkodzone lub nieprzydatne białka i zastępowanie ich nowymi, co w efekcie ma prowadzić do dłuższej żywotności komórek. Istnieją również wnioski, że działanie spermidyny zależne jest od stosowanej dawki – im wyższe tym lepsze efekty można osiągnąć. W tym kierunku potrzeba również głębszych analiz.

Czy warto suplementować spermidynę?

Osoby borykające się z jej niedoborem lub pragnące wspomóc procesy zachodzące w organizmie powinny rozważyć suplementację spermidyną – tym bardziej, jeśli spożywana dieta wyklucza składniki bogate w ten związek. Suplementy na bazie spermidyny to także dobry wybór dla osób starszych, ponieważ jej poziom obniża się wraz z wiekiem i może mieć negatywny wpływ na pogorszenie się funkcji komórkowych i poznawczych organizmu.

Jak bezpiecznie stosować spermidynę?

Dokładnie tak jak w przypadku innych produktów, suplementy na bazie spermidyny należy wdrożyć po uprzedniej konsultacji z lekarzem – specjalista powinien wyznaczyć stosowne zalecania co do jej zażywania. Uznaje się, że bezpieczną dzienną dawką spermidyny na ten moment jest maksymalnie 15 mg/dobę – to oczywiście zależy od wielu czynników, takich jak: wiek, płeć czy stan zdrowia.

Nieprzekraczanie dawki i słuchanie się zaleceń lekarza czy producenta, pozwoli w pełni wykorzystać potencjał spermidyny. Warto jednak pamiętać, że choć spermidyna uznawana jest za bezpieczną, dokładne jej działanie potrzebuje jeszcze większych analiz. Spermidyny nie należy łączyć z innymi lekami – na jej suplementację powinny uważać osoby borykające się z chorobami nerek czy wątroby. Absolutnym przeciwwskazaniem do jej stosowania jest także ciąża, karmienie piersią czy alergia.

Podsumowanie: spermidyna i jej właściwości

Spermidyna jest obiecującym związkiem organicznym, naturalnie występującym w organizmie. Wciąż narasta fascynacja jej działaniem i prowadzone są głębsze analizy badań w celu potwierdzenia potencjalnych właściwości dla organizmu. Przed przystąpieniem do suplementacji tego produktu należy skorzystać z porad lekarza i nie przekraczać zalecanej dawki. Choć dieta bogata w spermidynę może okazać się wystarczająca, dodatkowa suplementacja pomoże wykorzystać jej potencjał.

Przypisy:

¹Senekowitsch S, Wietkamp E, Grimm M, Schmelter F, Schick P, Kordowski A, Sina C, Otzen H, Weitschies W, Smollich M. High-Dose Spermidine Supplementation Does Not Increase Spermidine Levels in Blood Plasma and Saliva of Healthy Adults: A Randomized Placebo-Controlled Pharmacokinetic and Metabolomic Study. Nutrients. 2023 Apr 12;15(8):1852. doi: 10.3390/nu15081852. PMID: 37111071; PMCID: PMC10143675.

²Zou D, Zhao Z, Li L, Min Y, Zhang D, Ji A, Jiang C, Wei X, Wu X. A comprehensive review of spermidine: Safety, health effects, absorption and metabolism, food materials evaluation, physical and chemical processing, and bioprocessing. Compr Rev Food Sci Food Saf. 2022 May;21(3):2820-2842. doi: 10.1111/1541-4337.12963. Epub 2022 Apr 27. PMID: 35478379.