Przytulia czepna - co to jest, jakie ma właściwości i zastosowanie?

Roślina ta uznawana jest za niepozorną, lecz skrywa w sobie wiele cennych właściwości. Przytulia czepna znana jest od lat i bardzo ceniona w terapii ziołowej. Jej naturalnym siedliskiem są łąki, pola oraz obrzeża lasów i występuje w różnych częściach świata. Na co pomaga przytulia czepna, jakie jest jej zastosowanie i czy ta roślina ma przeciwwskazania oraz skutki uboczne? Zapraszamy do poznania szczegółów w naszym najnowszym artykule!

Czym jest przytulia czepna?

Zalicza się ją do rodziny marzanowatych (Rubiaceae), a pochodzenie przytulii czepnej rozprzestrzenia się po Europie, Azji, Australii czy Ameryce Północnej. Roślinę tę spotkać można na polach uprawnych, łąkach i obrzeżach lasów. Przytulia czepna ma charakterystyczne haczyki, którymi pokrywa powierzchnię swojej łodygi i może sięgnąć nawet do 2 metrów. Jej liście są wąskie i układają się w tzw. okółki. Posiada drobne, białe lub zielonkawe kwiaty i owoce mające wygląd małych, okrągłych rozłupek pokrytych haczykami. To właśnie one sprawiają, że przytulia czepna (jak nazwa wskazuje) czepia się ubrań, innych roślin czy sierści zwierząt, a to pomaga w jej rozsiewaniu.

Przytulia czepna (Galium Aparine) bogata jest w bioaktywne związki, w tym: saponiny, związki mineralne, kwasy organiczne czy garbniki i flawonoidy¹. To właśnie jej sekret potencjalnych zdrowotnych właściwości, które wpływają na coraz większe zainteresowanie i zastosowanie w wielu dziedzinach – terapii ziołowej czy dermatologii.

Właściwości przytulii czepnej

Ze względu na swój bogaty skład, przytulia czepna może wykazywać wiele potencjalnie cennych właściwości. Należy pamiętać, że roślina ta przeszła już szereg badań, lecz nadal potrzeba głębszych analiz do potwierdzenia jej bezpieczeństwa i wykluczenia ewentualnego ryzyka. Przytulia czepna swoje właściwości zawdzięcza obecnym bioaktywnym związkom. Na co więc pomaga ta roślina? Przytulia czepna:

• wspiera zdrowie układu limfatycznego, który odpowiada za usuwanie toksyn z organizmu i prawidłową pracę układu odpornościowego;
• chroni DNA, białka i lipidy przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, dzięki zawartości silnych przeciwutleniaczy takich jak flawonoidy i polifenole – związki te mogą neutralizować wolne rodniki², zmniejszając stres oksydacyjny na poziomie komórkowym.

Dodatkowo, choć wymagają dalszych badań, przytulii czepnej przypisuje się także:

• działanie przeciwzapalne – może ograniczać stany zapalne, hamując aktywność enzymów odpowiedzialnych za ich rozwój;
• wsparcie w naturalnym oczyszczaniu organizmu poprzez możliwe usuwanie nadmiaru wody i produktów przemiany materii;
• właściwości pielęgnacyjne skóry – łagodzenie problemów takich jak egzema, trądzik czy drobne rany¹³.

Jak wcześniej wspomniano, choć istnieją badania oceniające jej działanie, nadal potrzebna jest głębsza analiza do potwierdzenia jej pełnego działania.

Zastosowanie przytulii czepnej

Właściwości przytulii czepnej wpływają na jej zainteresowanie oraz coraz szersze zastosowanie. Produkty na bazie tej rośliny spotkać można zarówno w dziale dermatologicznym w postaci kosmetyków do skóry, jak i w formie suplementów diety, naparów, nalewek czy soków ze świeżego ziela. Działanie przytulii czepnej znane było już od lat i szeroko wykorzystywane w terapii ziołowej. Oprócz tego na co pomaga, warto znać także jej zastosowanie, Przytulię czepną wykorzystuje się:

• jako terapie ziołowe: wspiera układ limfatyczny, procesy oczyszczania organizmu, działa ochronnie na komórki dzięki właściwościom antyoksydacyjnym;
• w kosmetyce: jako składnik produktów do skóry problematycznej czy włosów;

Stosowana zewnętrznie, przytulia czepna pomaga w pielęgnacji skóry skłonnej do podrażnień, dzięki obecności związków o właściwościach łagodzących i antyoksydacyjnych.

Ze względu na swoje właściwości roślina ta cieszy się zainteresowaniem osób poszukujących naturalnych form wsparcia organizmu. Jest łatwo dostępna – oprócz łąk, pól i obrzeży lasów, na rynku dostępny jest ciekawy wybór suplementów na jej bazie. Przytulia czepna bywa także wykorzystywana jako element codziennej rutyny prozdrowotnej oraz pielęgnacyjnej, szczególnie wśród zwolenników fitoterapii i kosmetyki naturalnej.

Jak stosować przytulię czepną?

Zastosowanie przytulii czepnej obejmuje szereg rozwiązań. Na rynku dostępne są zarówno suszone zioła, nalewki, jak i kremy czy balsamy do stosowania zewnętrznego. Można ją natomiast używać w postaci takiej jak:

• kapsułki/tabletki jako suplement diety – dawka powinna być ustalona przez lekarza lub zgodna z zaleceniami producenta;
• napary – 1-2 łyżki suszonego ziela, zalane 250 ml wrzątku i parzone około 10-15 minut. Zaleca się stosowanie od 1-2 razy dziennie;
• okłady w przypadku stanów zapalnych skóry – należy przygotować mocny napar, nasączyć nim bawełnianą tkaninę i przykładać na wybrane obszary na 10-15 minut. Można tą czynność powtarzać 1-2 razy dziennie;
• soki ze świeżego ziela – wspierające minimalizowanie stanów zapalanych oraz jako proces oczyszczający organizm;
• składnik kulinarny, jako na przykład dodatek do sałatek, zup, past kanapkowych czy koktajli warzywno-ziołowych.

Stosowanie przytulii czepnej zaleca się nie dłużej niż 2-3 tygodnie. Niezależnie od formy, przed rozpoczęciem któregokolwiek z preparatów, zaleca się konsultację z wykwalifikowanym specjalistą.

Czy przytulia czepna ma skutki uboczne?

Przytulia czepna uznawana jest za potencjalnie bezpieczną roślinę. Nadal jednak potrzeba głębszych badań nad tym stwierdzeniem i ostrożności w jej stosowaniu. Czy przytulia czepna może wywoływać skutki uboczne? Czy istnieją przeciwwskazania do jej stosowania? Jak w przypadku innych suplementów, zdarzyć się mogą takie działania niepożądane jak:

• interakcje z lekami: szczególnie z lekami moczopędnymi czy przeciwzakrzepowymi – tu również należy zachować ostrożność;
• reakcje alergiczne: (u osób uczulonych na rośliny z grupy marzanowatych) może wystąpić wysypka skórna, świąd czy podrażnienie. Proces alergiczny polega na uruchomieniu mechanizmów immunologicznych, gdzie organizm rozpoznaje składniki przytulii jako obce antygeny, uwalniając histaminę i inne mediatory stanu zapalnego;
• obciążenie dla organizmu: może negatywnie wpływać na działanie innych narządów (np. nerek) u osób borykających się ze stanami zapalnymi.

Należy podkreślić, że przeciwwskazaniem do stosowania przytulii czepnej jest ciąża i karmienie piersią, choroby autoimmunologiczne czy stosowane leki stałe. Rośliny tej nie powinny także spożywać osoby mające zaplanowane zabiegi chirurgiczne, ze względu na możliwość wpływu przytulii czepnej na krzepliwość krwi. Zioła o działaniu takim jak przytulia czepna, wymagają rozwagi w stosowaniu — zwłaszcza w połączeniu z innymi preparatami.

Dlaczego warto sięgnąć po przytulię czepną?

Poznając już właściwości przytulii czepnej, jej zastosowanie oraz przeciwwskazania warto skupić się na tym, dlaczego warto po nią sięgnąć. Przytulia czepna jest świetną alternatywą dla osób poszukujących naturalnego wsparcia w zdrowiu organizmu. Roślina ta jest łatwo dostępna (o ile znamy się na jej rozpoznaniu) i od lat stanowi element wielu terapii ziołowych. Choć nadal potrzeba głębszych analiz potwierdzających jej bezpieczne stosowanie, rosnąca liczba obecnych badań dostarcza coraz więcej ważnych i ciekawych informacji na jej temat.

Ze względu na swoją wielowiekową tradycję stosowania w różnych kulturach, jest interesującym obiektem badań wielu specjalistów. Posiada różnorodne właściwości bioaktywne, w tym flawonoidy czy garbniki, wspierające działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Przytulia czepna znana jest nie tylko z naparów, okładów, nalewek czy kosmetyków do ciała, ale jej popularność rośnie również w dziale suplementacji.

Jak w przypadku innych produktów, ważne jest, aby przed zastosowaniem przytulii skonsultować tą decyzję z lekarzem. Istotne jest także wzięcie pod uwagę ewentualnych przeciwwskazań zdrowotnych czy stosowanych leków stałych. Dlaczego warto więc sięgnąć po przytulię czepną? Choć nie do końca jeszcze odkryta, roślina ta skrywa w sobie bogactwo związków roślinnych znanych od lat i stosowanych przez poprzednie pokolenia. A to sprawia, że może być wartościowym elementem naturalnej profilaktyki wspierającej ogólne funkcjonowanie organizmu.

Przypisy:

¹ Ilina T, Skowrońska W, Kashpur N, Granica S, Bazylko A, Kovalyova A, Goryacha O, Koshovyi O. Immunomodulatory Activity and Phytochemical Profile of Infusions from Cleavers Herb. Molecules. 2020 Aug 14;25(16):3721. doi: 10.3390/molecules25163721. PMID: 32824103; PMCID: PMC7464609.

²Bokhari J, Khan MR, Shabbir M, Rashid U, Jan S, Zai JA. Evaluation of diverse antioxidant activities of Galium aparine. Spectrochim Acta A Mol Biomol Spectrosc. 2013 Feb;102:24-9. doi: 10.1016/j.saa.2012.09.056. Epub 2012 Oct 13. PMID: 23211618.

³Beirami AD, Akhtari N, Noroozi R, Hatamabadi D, Hasan SMF, Ayatollahi SA, Ayatollahi NA, Kobarfard F. Bringing back Galium aparine L. from forgotten corners of traditional wound treatment procedures: an antimicrobial, antioxidant, and in-vitro wound healing assay along with HPTLC fingerprinting study. BMC Complement Med Ther. 2024 Jul 23;24(1):279. doi: 10.1186/s12906-024-04355-y. PMID: 39044256; PMCID: PMC11267910.