Prolaktyna - jak obniżyć jej poziom?

Czy miałeś już do czynienia ze słowem “prolaktyna”? Prawdopodobnie nie. Za tą tajemniczą nazwą kryje się jeden z hormonów o efektach zbliżonych do metabolizmu, czyli przemianą energii. Jego efekty są jednak tylko zbliżone, bo odpowiedzialny jest za zupełnie inne funkcje organizmu. Jeśli nie słyszałeś wcześniej o prolaktynie, to być może nie obce ci jest takie określenie jak “hormon stresu”?

Ta potoczna nazwa jest o wiele bardziej popularna w codziennej mowie i bardzo dobrze oddaje naturę wspomnianego hormonu. Stres kojarzy się zazwyczaj negatywnie, ale spokojnie! Prolaktyna w żadnym wypadku nie jest zła, wręcz przeciwnie - pomaga utrzymywać organizm w zdrowej kondycji i odpowiedniej formie, dbając szczególnie o higienę hormonalną związaną z seksualnością oraz porodem u kobiet. Potoczna nazwa używana jest ze względu na fakt, że podczas stresu jej działanie jest zaburzane, a w związku z tym bardzo mocno odbija się to na naszym organizmie. Czym dokładnie jest tajemnicza prolaktyna i za co odpowiada?

Co to jest prolaktyna?

W ujęciu chemicznym prolaktyna (w skrócie PRL) to hormon peptydowy, czyli hormon białkowy - jedna z najważniejszych grup hormonalnych w naszym organizmie, bez których funkcjonowanie byłoby niemożliwe. U człowieka złożony jest z aminokwasów, stanowiąc jedną z podstawowych związków chemicznych. Prolaktyna wytwarzana jest w przysadce mózgowej, którego główną funkcją jest właśnie produkcja hormonów i utrzymanie kontroli nad ilością ich wydzielania do organizmu. Niektóre czynniki mogą warunkować zwiększone wytwarzanie danych hormonów bądź przeciwnie - ich wstrzymanie. Jednym z takich czynników jest stres.

O tym, jakie sytuacje mogą wpłynąć na zaburzenie regularnej produkcji prolaktyny opowiemy w dalszej części artykułu. Tymczasem musisz wiedzieć, że hormon ten stanowi aż do 25% komórek tworzących przedni płat przysadki mózgowej¹! Właśnie dlatego zaburzenie jego wytwarzania jest tak szybko przez nas odczuwalne - zaburzona zostaje cała gospodarka hormonalna naszego organizmu. Główne funkcje prolaktyny oscylują wokół takich zagadnień jak ciąża i laktacja z nią związana. Wpływa ona na owulację i menstruację, zaś u mężczyzn na funkcje jąder oraz wydzielanie testosteronu. Oprócz bezpośredniego wpływu na płodność, ma również udział w popędzie seksualnym i jego zaspokojeniu. Oto wiedza o hormonie stresu, czyli prolaktynie, w pigułce! Teraz znasz już całą podstawową wiedzę na jej temat. Jak obniżyć prolaktynę w organizmie, kiedy jej poziom jest zbyt duży i jak w ogóle określić, że należy to zrobić?

Prawidłowe normy prolaktyny

W dbałości o zdrowie warto wiedzieć, kiedy możemy mówić o tym, że mamy niski poziom prolaktyny albo wręcz przeciwnie - zbyt wysoki. Normy te zostały ustalone w konkretnych liczbach, jednak należy pamiętać, że u każdej osoby mogą się one delikatnie od siebie różnić. Bardzo dużo zależy od płci oraz wieku. Według badań² przeprowadzonych na kobietach jak i mężczyznach ustalono, że ilość tego hormonu nie powinno przekraczać 20 ng/ml u zdrowej osoby. Wyjątkiem są kobiety przy nadziei oraz karmiące piersią. Przyczyna jest bardzo prosta - prolaktyna odpowiada za utrzymanie prawidłowych norm organizmu podczas ciąży, między innymi by blokować miesiączkowanie podczas jej trwania oraz zaraz po porodzie. Ponadto to ona pobudza produkcję mleka, czyli proces laktacji zachodzący w gruczołach sutkowych. Wiadomym jest, że są czynności fizyczne, które pobudzają wzrost prolaktyny w organizmie. Wśród nich znajduje się seks, masturbacja, a także zaobserwowano jej wzrost po zabiegach chirurgicznych czy przy wysiłku fizycznym. Są to naturalne reakcje organizmu i nie należy się nimi przejmować.

Normy prolaktyny wyznaczane są najskuteczniej przez wyniki laboratoryjne i warto je skonsultować z lekarzem. Aby wykonać takie badanie należy oddać krew do badania - najlepiej pobraną rano, na czczo, ponieważ stężenie tego hormonu jest różne w zależności od pory dnia. Najlepiej przed samym badaniem unikać stosunku seksualnego i nie powinno być ono robione zaraz po przeprowadzonych zabiegach. Zlecenie takiego badania można wykonać zazwyczaj w punkcie pobrań. Kiedy więc należy zacząć się przejmować? Zbyt wysoki poziom oraz zbyt niski dedykują nam konieczność zainteresowania się stanem naszego zdrowia. Niżej w artykule znajdziesz odpowiedzi na pytanie, kiedy mówimy o zbyt wysokim poziomie, kiedy o zbyt niskim oraz jakie są ich przyczyny.

Wysoki poziom prolaktyny - jakie są główne przyczyny?

Jak możesz kontrolować to, czy Twój organizm wydziela zbyt dużą ilość prolaktyny? Zazwyczaj jest to zauważalne dość szybko - zaburzenia miesiączki u kobiet i problemy z erekcją u mężczyzn to jedne z najczęstszych przyczyn. W drugim etapie pojawiają się takie objawy jak problemy z bezpłodnością oraz libido. Jeśli zauważasz takie problemy, zgłoś się do lekarza bądź zwróć bezpośrednio do laboratorium na badania krwi w kierunku prolaktyny.

Co jednak doprowadza do tego, że hormon ten wyrasta ponad normę i zaburza pracę Twojego organizmu? Przyczyn może być kilka i oto najbardziej podstawowe z nich:

• Szeroko pojęte zaburzenie hormonalne. Może być spowodowane różnymi chorobami. Częstą przyczyną jest nieprawidłowo funkcjonująca tarczyca, która jest odpowiedzialna za gospodarkę hormonalną naszego organizmu.
• Niektóre leki mogą zaburzyć prawidłowość wydzielania prolaktyny do organizmu. Najczęstszymi medykamentami są antydepresanty oraz leki przeciw chorobie Parkinsona.
• Guz przysadki mózgowej wpływa na pracę wydzielania hormonów do organizmu i pobudza produkcję nadmiaru prolaktyny.
• Najbardziej oczywisty i dotykający prawie każdego z nas problem: stres. Kiedy spływa na nas nadmiar ciśnienia oraz nerwów, skumulowany stres sprawia, że prolaktyna jest w błyskawicznym nadmiarze uwalniana.

Niski poziom prolaktyny - jakie są główne przyczyny?

Drobne braki prolaktyny nie powinny być bardzo niepokojące. Jeśli jednak spada ona zbyt nisko - wtedy należy się skonsultować z lekarzem. Wywołuje ją wiele czynników, takie jak stres - na szczęście jesteśmy sobie w stanie z tym poradzić. Co się dzieje, kiedy jest zbyt niska? Kiedy hormon ten jest uwalniany w zbyt małym stopniu do organizmu, czasem możliwe jest pojawienie się niedoczynności tarczycy, braku miesiączek, problemów z brakiem laktacji. Najbardziej narażoną grupą są kobiety w ciąży, u których możliwe są powikłania związane z poporodową martwicą przysadki (zespół Sheehana).

Co prowadzi do tych objawów i patologii niskiej prolaktyny? W rzadkich przypadkach jego przyczyną może być nawet uszkodzeniu przysadki mózgowej. O wiele częściej spotykanym problemem jest udar lub urazy głowy takie jak wstrząśnienie mózgu. Czasem po uderzeniu w głowę nie jesteśmy w pełni świadomi tego, jak niebezpieczne zmiany mogą w niej zajść. Nie wahaj się skonsultować z lekarzem - dbałość o własne zdrowie jest najważniejsze.

Jak naturalnie obniżyć poziom prolaktyny?

Orientując się w tym, jak prawidłowo powinien funkcjonować Twój organizm, łatwo ustalić, kiedy zbijanie prolaktyny ma sens i powinieneś się tym zainteresować. Jak obniżyć prolaktynę u mężczyzn i kobiet? Nie potrzebujesz do tego wielkiej suplementacji - wystarczy witamina B6, zapewnienie sobie odrobiny relaksu oraz odrobina ruchu. Dlaczego właśnie witamina B6? Odpowiada ona za naturalną regenerację organizmu oraz zwalczanie skutków stresu w organizmie, a więc wpływa na zmniejszenie produkcji wspomnianego hormonu w organizmie.

Proponujemy włączyć do tego zdrową dietę, która będzie bogata w mikroelementy (ryby, mięso drobiowe, jajka i banany to witamina B6 w wydaniu codziennym) - pomoże to nie tylko w tym, by obniżyć prolaktynę naturalnie, ale również wpłynie pozytywnie na zdrowie całego organizmu. Wprowadzenie uzupełnienia do codziennych posiłków suplementów w postaci B6 czy witaminy E jest również bardzo dobrym wyborem - pamiętaj jednak, by stanowiły one dodatek, a nie zastępstwo zdrowego odżywiania. Ważne również dla równowagi będzie zdrowy i nieprzerywany sen, ponieważ w czasie fazy REM organizm wydziela ją do organizmu - przerwanie tego może nas kosztować jeszcze mocniejszy zastrzyk hormonu.

Wpływ witaminy B6 na prolaktynę

Czy witamina B6 jest rzeczywiście tak skuteczna w regulacji poziomu prolaktyny? Tak! Witamina B6 bierze czynny udział w produkcji tego hormonu, dlatego jej zażywanie pozwala na regulację poziomu prolaktyny w organizmie. Jest to skuteczna metoda³ przy drobnych zaburzeniach i trudnościach w produkcji mleka czy problemach z potencją. Witamina B6 pozwala więc podnieść komfort sfery seksualnej oraz karmienia piersią. Ponadto reguluje cykl miesiączkowy, a w przypadku problemów z nadmierną laktacją może nawet pomóc w zahamowaniu mlekotoku.

Suplementy obniżające poziom prolaktyny

Hormony to delikatne narzędzie naszego organizmu, na które wpływa mnóstwo czynników mogących zaburzyć ich prawidłowe funkcje. Nie jest dobrze, kiedy jest ich za mało, ale nadmiar również nam nie służy. Jak obniżyć poziom prolaktyny? Sięgnięcie po witaminę E oraz ashwagandhę to dobry początek - te naturalne środki wspomagają zbijanie prolaktyny w organizmie. Innym dobrym wyborem są niektóre zioła, takie jak niedoceniany przez wielu mniszek lekarski. Może być on stosowany dość ogólnie, ponieważ pomaga w utrzymaniu stabilności hormonalnej w organizmie.

Przypisy:

¹ Izabela Kokot, Sylwia Płaczkowska, Lilla Pawlik-Sobecka. Znaczenie różnicowania form prolaktyny u pacjentów z hiperprolaktynemią. Postepy Hig Med Dosw 2017; 71 : 1209-1215 (2017).

²Piotr Henryk Skałba. Endokrynologia ginekologiczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL (1998).

³Justyna Wolska, Alicja Wolska, Edward Kowalczyk, Anna Wiktorowska-Owczarek, Agnieszka Wolska. Rola wybranych suplementów i ziół w terapii hiperprolaktynemii – przegląd piśmiennictwa. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne (2021).