Niedobór potasu w organizmie - dlaczego jest niebezpieczny i jakie są przyczyny niedoboru?

2023-03-24

Potas - właściwości

Potas to pierwiastek chemiczny niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zaliczany jest do elektrolitów, a jego najważniejszym zadaniem jest regulacja ciśnienia osmotycznego komórek. Z tego powodu zdecydowana większość potasu w naszym organizmie znajduje się wewnątrz komórek.

Tylko 2% tego składnika jest obecne we krwi i płynie zewnątrzkomórkowym. Odgrywa także zasadniczą rolę w regulacji pracy mięśni (w tym mięśnia sercowego) i nerwów. Potas jest również potrzebny dla utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej organizmu i aktywacji enzymów, biorących udział w metabolizmie białek i węglowodanów.

Niedobór potasu w organizmie - objawy

Niedobór potasu określany jest jako hipokaliemia. Diagnostycznie rozpoznaje się go przy stężeniu potasu we krwi poniżej 3,5 mmol/l. Chroniczne zaparcia, tachykardia, arytmia serca, drgawki oraz osłabienie mięśni szkieletowych to najbardziej charakterystyczne oznaki braku potasu. Objawy niedoboru potasu mogą obejmować także zaburzenia neurologiczne, takie jak mrowienie i drętwienie kończyn, uczucie niepokoju, nadpobudliwość nerwowa lub apatia.

produkty bogate w potas na niedobor potasu

Przyczyny niedoboru potasu

Hipokaliemia jest dosyć częstym zaburzeniem elektrolitowym. Niedobór potasu często towarzyszy schorzeniom nerek oraz przewodu pokarmowego. Przyczyną utraty tego składnika mogą być choroby nerek, stosowanie leków moczopędnych, biegunki, wymioty, czy przetoki jelitowe.

Brak potasu może wynikać również z niedostatecznej podaży tego pierwiastka w diecie, co najczęściej spowodowane jest przewlekłym niedożywieniem, np. przy anoreksji, alkoholizmie lub ciężkich chorobach przewlekłych. Do utraty potasu łatwo dochodzi także przez skórę wraz z potem oraz na skutek oparzeń.

Niedobór potasu - skutki

Stopniowy, powoli narastający deficyt może nie dawać zauważalnych, uciążliwych objawów. Natomiast gwałtownie rozwijający się niedobór potasu może być bardzo niebezpieczny dla zdrowia, a nawet życia. Znaczące osłabienie mięśni, silna arytmia serca, spadek ciśnienia, parestezje (uczucie mrowienia i drętwienia w wyniku uszkodzenia nerwów), wzmożone pragnienie i nadmierne wydalanie moczu, niedrożność jelit to jedne z najpoważniejszych sygnałów niedoboru potasu.

Skutki takiego deficytu mogą być tak groźne dla zdrowia, że konieczne jest zgłoszenie się na SOR lub do lekarza rodzinnego w celu wykonania oceny poziomu elektrolitów. Brak potasu czasem staje się również przyczyną gromadzenia się kwasu mlekowego i pirogronowego w tkankach, co skutkuje zakwaszeniem organizmu.

Najlepsze źródła potasu

Produkty szczególnie bogate w potas to: banany, pomidory, soja, biała fasola, soczewica, groch, ziemniaki, kakao, pistacje, nasiona dyni i słonecznika, zielone warzywa liściaste (botwina, koper, rzeżucha, szpinak, pietruszka, jarmuż), cytrusy oraz suszone owoce. W sytuacjach narażenia na niedobór potasu lub występowania jego objawów konieczna może być suplementacja tego pierwiastka.