Kwercetyna - działanie, właściwości i zastosowanie

Naturalna substancja o właściwościach zdrowotnych, szczególnie ceniona za swoje działanie. Kwercetyna zdobywa obecnie coraz większą popularność dzięki przeciwutleniającym i przeciwzapalnym cechom.

Jednak mało kto wie, co tak naprawdę może zdziałać w organizmie i w jak łatwo dostępnych produktach występuje. Jakie jest jej zastosowanie i czy na pewno jest bezpieczna dla zdrowia? Poznaj razem z nami potencjał kwercetyny!

Kwercetyna – co to jest?

Kwercetynę zalicza się do grupy flawonoidów¹ jako naturalnie występującą substancję, a jej głównymi źródłami są warzywa i owoce. Flawonoidy to z kolei roślinne związki organiczne pełniące funkcję barwników czy przeciwutleniaczy. Sama kwercetyna posiada żółty kolor, charakteryzuje się gorzkim smakiem i uznawana jest za nierozpuszczalną w zimnej wodzie. Za to lepiej rozpuszcza się w tłuszczach i alkoholu oraz minimalnie w gorącej wodzie. Zastosowanie kwercetyny następuje naturalnie wraz ze spożywanymi posiłkami (lub jako dodatek w postaci suplementów diety), a jej działanie i właściwości odgrywają w organizmie wiele ważnych ról.

Jakie działanie ma kwercetyna?

Swoich ulubieńców kwercetyna zdobyła zdecydowanie zdrowotnym działaniem. Zawdzięcza go głównie dzięki przynależności do grupy flawonoidów i ma wpływ na jedne z ważniejszych funkcji w ludzkim organizmie. Jak więc dokładnie wygląda jej działanie? Kwercetyna¹:

• wspiera układ odpornościowy poprzez silne działanie antybakteryjne,
• wspomaga zahamowanie produkcji prozapalnych związków (np. cytokiny czy prostaglandyny) poprzez swoje przeciwzapalne działanie. Dzięki temu wspiera także łagodzenie objawów związanych z bólem, obrzękami czy reumatoidalnym zapaleniem stawów. Zahamowanie nadprodukcji cytokin, wspomaga także zminimalizowanie objawów astmy,
• wykazuje działanie przeciwutleniające ochraniając organizm przed wolnymi rodnikami,
• jako silny przeciwutleniacz chroni komórki przed czynnikami takimi jak stres oksydacyjny, wspomagając tym samym układ nerwowy,
• wpływa korzystnie na regulację ciśnienia krwi, poprzez hamowanie enzymu angiotensyny (ACE), który odpowiada za kontrolę ciśnienia,
• wspomaga spowolnić poziom cukru we krwi, dzięki zminimalizowaniu aktywności dwóch enzymów (alfa amylazy i alfa-glukozydazy), które odpowiadają za rozkład węglowodanów, poprawiając tym samym procesy metaboliczne.

Dzięki tak szerokiemu spektrum działań i zdrowotnych właściwości, kwercetyna spotyka się z coraz większym uznaniem. Osoby dbające o swój zdrowy tryb życia powinny wdrożyć tą substancję w codzienność, poprzez dietę bogatą w warzywa i owoce. Oczywiście, tylko wtedy, kiedy nie ma żadnych przeciwwskazań do zastosowania kwercetyny.

Kwercetyna – główne właściwości

Znając już działanie, warto poznać także główne właściwości kwercetyny i to czym się charakteryzuje. Wyróżnia się ona przede wszystkim właściwościami przeciwzapalnymi, które wspomagają redukcję stanów zapalnych czy łagodzą niektóre schorzenia. Kolejną ważną właściwością kwercetyny jest bycie silnym przeciwutleniaczem, chroniącym komórki przed uszkodzeniem wywoływanym przez wolne rodniki czy stres oksydacyjny. Substancja, jaką jest kwercetyna, pozytywnie oddziaływuje na układ sercowo-naczyniowy, poprzez wsparcie w regulacji ciśnienia. Dzięki hamowaniu enzymów (alfa amylazy i alfa-glukozydazy) wpływa korzystnie na utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi, sprzyjając profilaktyce cukrzycy.

Ten naturalny środek ma szeroki zakres zastosowań, dlatego szczególnie docenia się jego właściwości. Kwercetyna występuje w wielu warzywach i owocach, stąd jej źródło jest dość powszechne i łatwo dostępne. W przypadku braku możliwości uzupełnienia jej odpowiedniej dawki, zaleca się dobrze dobrane i skonsultowane z lekarzem suplementy.

Kwercetyna – kiedy nie powinniśmy po nią sięgać (przeciwwskazania)?

Choć kwercetyna jest bezpiecznym i naturalnie pochodzącym składnikiem, ma również swoje przeciwwskazania. Uznaje się, że trudno ją przedawkować, ale są pewne aspekty na które należy zwrócić uwagę. Zdecydowanie na stosowanie kwercetyny powinny uważać osoby borykające się z problemami z krzepliwością krwi, szczególnie jeśli towarzyszą temu leki przeciwzakrzepowe (antykoagulanty). Mimo wielu cennych właściwości kwercetyny – obejmujących regulację poziomu cukru czy ciśnienia we krwi – na jej działanie muszą uważać osoby borykające się właśnie z takimi dolegliwościami. Każdy, kto zmaga się z problemami z nadciśnieniem powinien najpierw skonsultować się z odpowiednim specjalistą.

Suplementów na bazie kwercetyny nie zaleca się kobietom w ciąży czy karmiącym piersią, a także u dzieci – w tym przypadku brak jest wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo dla tej grupy wiekowej. Alergia na związki pochodzenia roślinnego również zaliczana jest do przeciwwskazań. Choć kwercetyna ma silne właściwości zdrowotne i ciężką jest spożyć jej znaczny nadmiar, zdarzyć się może, że wywołuje niepożądane skutki uboczne, takie jak:

• dolegliwości żołądkowo trawienne,
• ogólne złe samopoczucie i osłabienie,
• bóle głowy,
• reakcje alergie charakteryzujące się swędzeniem, obrzękami czy wysypką.

Mimo drobnych przeciwwskazań kwercetyna jest szczególnie cenionym naturalnym składnikiem. Jednak, tak jak w przypadku innych produktów, przed wybraniem suplementacji należy skontaktować się z lekarzem i wykonać niezbędne badania, opisujące ogólny stan zdrowia.

Kwercetyna – naturalne źródła

Jak wcześniej wspomniano, kwercetyna jest substancją naturalnie występującą w warzywach i owocach. Stąd właśnie zawdzięcza swoje cenne właściwości. Jest rozpowszechniona w łodygach, korzeniach, korze czy kwiatach. Spotkać ją można także w herbacie zielonej i w niewielkich ilościach w herbacie czarnej. Dokładnymi źródłami kwercetyny są¹:

• owoce: figa, jabłko, gruszka, grejpfrut, cytryna czy też pomarańcza;
• owoce jagodowe: czarna porzeczka, borówka, jagoda;
• owoce czarnego bzu;
• owoce pestkowe: śliwki, wiśnie;
• warzywa: brokuły, cykoria, brukselka, papryka, sałata, szczypior, szpinak, szczaw, marchew, kalafior, szparagi, cebula czerwona;
• przyprawy: pietruszka, kolendra, koper czy lubczyk.

Te naturalne produkty świadczą o łatwej dostępności składnika jakim jest kwercetyna. Regularne spożywanie warzyw, owoców i innych produktów bogatych w tą substancję, urozmaicają codzienną dietę i poprawiają ogólny stan zdrowia. Należy jednak pamiętać, że ilość kwercetyny w danym produkcie zależy od wielu względów, na przykład od jego uprawy czy metody obróbki. Jeśli ktoś nie przepada więc za warzywami czy owocami w swojej tradycyjnej strukturze, polecamy wprowadzić do diety pyszne soki świeżo wyciskane.

Kwercetyna a suplementacja – dlaczego warto?

Choć kwercetyna występuje jako naturalny składnik, bardzo często wdraża się ją również jako dodatkową suplementację. Ta decyzja powinna być jednak poparta badaniami i konsultacją z lekarzem prowadzącym. Bardzo często, ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające, kwercetynę w postaci suplementów spotkać można w diecie osób aktywnych fizycznie. Poleca się ją łączyć z takimi produktami jak odżywka węglowodanowa czy witamina C. Wspomaga to organizm w przyswajalności wszystkich produktów i wspiera w regeneracji po intensywnym wysiłku. Obecność innych witamin i ich właściwości, dodatkowo wzmacniają układ odpornościowy i ogólny stan zdrowia. Dzięki temu, że kwercetyna wspiera organizm przed wolnymi rodnikami, przyczynia się również do łagodzenia stanów zapalnych wywołanych aktywnością fizyczną.

Każda suplementacja kwercetyną nie tylko powinna być skonsultowana z lekarzem, ale także dostosowana do indywidualnej sytuacji. Jej zastosowanie powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta i dawką podaną na opakowaniu. Należy pamiętać, że substancja ta może wchodzić w interakcje z innymi lekami (stałymi lub antybiotykami), o czym również warto wspomnieć danemu specjaliście. Kwercetyna jako naturalny składnik o wielu zdrowotnych właściwościach może być bardzo dobrym wsparciem w codziennej diecie.

Przypisy:

¹Aghababaei F, Hadidi M. Recent Advances in Potential Health Benefits of Quercetin. Pharmaceuticals (Basel). 2023 Jul 18;16(7):1020. doi: 10.3390/ph16071020. PMID: 37513932; PMCID: PMC10384403.